In Marokko

• Twee Yeshivot (Joodse Leerhuis), Hasidisch/Ashkenazisch en Sefaradisch) in Meknès en Sefrou
• Instituut Marocain des Hautes Etudes Hébraïques (IMHEH), Rabbinale Academie in Rabat

In Israël

Her- en bijscholing voor buitenlandse leerkrachten

In Nederland

Toen het verblijf in Nederland eenmaal vast stond, begon eerst de race om de taal te leren naast een fulltime allerhande eenvoudig werk en handarbeid zoals flessen spoelen en straatvegen. Eerst boekjes uit België besteld. Daarin werd het Nederlands in het Frans uitgelegd. Daarna een ‘ruilafspraak’ met een student Frans geregeld, hij gaf mij Nederlands en ik hem Frans.

M.O. Frans en daarna Semitistiek

Daarna begon ik met de studie M.O. Frans in de avonduren, naast het werk. In deze studie moesten namelijk teksten vertaald worden van van het Frans naar het Nederlands en andersom. Vervolgens, en eveneens in vrije tijd, de studie Semitistiek (Talen en Culturen van het Nabije Oosten) begonnen aan de Rijksuniversiteit in Groningen. In 1972 begonnen, in 1975 het Kandidaatsexamen en in 1976 het Doctoraalexamen aan de UvA.

ZWO beurs

Hierna kwam Qumranoloog Prof. dr. A. S. van der Woude met het aanbod om bij hem middels een ZWO (Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek) beurs te promoveren op ‘De Tempelrol’ van Yigal Yadin. Aanvankelijk daarmee ingestemd.

Consulent Anderstaligen

Echter, in het blad Intermediair een advertentie gezien waarin een ‘Consulent Anderstaligen’ werd gezocht. De functie hield in het adviseren (op diverse niveaus) over het onderwijs aan niet- Nederlanders. Daarop gesolliciteerd en aangenomen.

Stand-Up-Comedian

Een lange weg was nog af te leggen alvorens, jaren later in Amsterdam op te gaan treden als Stand-Up-Comedian (in het Nederlands), als hobby.

Niet de taal is het probleem

Niet zozeer de taal, maar veel meer de omgangsregels en codes zijn moeilijk, zeker met zo’n afkomst en achtergrond als de mijne. Armoe kweekt straatvechtersmentaliteit. En opgroeien bovendien, in een platteland, traditioneel, Berber, Joods-Orthodoxe omgeving, heeft ook grote gevolgen, zeker als je niet als kind, maar als volwassene hier beland.

Beheersing van de taal, leren en doorgronden van de ‘verkeersregels’, kunnen de ingebakken gedragingen niet transformeren.

EER

Neem zoiets als EER. Uit onderzoek van Yesilgöz, universiteit Utrecht is gebleken dat zo’n kernwaarde als eer (en daarmee eerwraak) zelfs voor de derde generatie Turken, net zo leeft als bij de eerste generatie. Het blijft knokken en soms dagelijks als het gaat om diepliggende normen, waarden en gedragsuitingen.

Promotieonderzoek

Hoe het ook zei, in 1982 werd het ICI opgericht. En naast het voltijds werk als directeur van dit instituut, in 1993 gepromoveerd tot doctor in de Psychologische-, Pedagogische- en Sociologische Wetenschappen (PPSW) aan de Rijksuniversiteit van Groningen (RUG).